I. Murat Dönemi

I.Murat (Hüdavendigar) Dönemi (1362-1389)

ANADOLU’DA GELİŞMELER

1. Ankara’nın yeniden alınması (1362)

2. Oğlu Yıldırım Bayezıd'ı Germiyanoğlu Süleyman Bey’in kızıyla evlendirerek onlardan Kütahya, Emet,Tavşanlı, Simav ve dolaylan ceviz olarak alındı.

3. Hamitoğullarından Eğridir ve çevresi satın alındı.

4. Karaman Beyi Alaaddin Ali Beyle kızını evlendirerek dostluk kurmaya çalıştı. Ancak Karamanoğullarının düşmanca tavırlarını sürdürmeleri üzerine harekete geçerek Karamanoğullarını yendi. Alaaddin Bey’i afederek barış yaptı.

1. Ankara’nın Yeniden Alınması (1362)

Orhan Beyin ölümü ve 1. Murat’ın tahta geçmesini fırsat bilerek Eratna beyinin Karamanoğullarının teşviki ile Ankara’yı kendi hakimiyetine alması üzerine I. Murat’ın ilk işi, Ankara’yı Eratna Beyliğinden yani Ahilerden geri almak olmuştur.

2. Germiyanoğulları İle Akrabalık (1381):

Karamanoğulları ile savaştığı için zor durumda kalan Germiyanoğlu Süleyman Bey Osmanlı Devleti’nin yardımını sağlayabilmek için kızı Devlet Hatun’u Şehzade Beyazıd’e verdi. Çeyiz olarak da Kütahya, Emet, Tavşanlı, Simav’ı Osmanlılara verdi. Bu yerlerin Osmanlıların idaresine girmesi ile Osmanlılar ile Hamitoğulları sınır komşusu oldular

3. Hamitoğullarından Toprak Satın Alınması (1381):

Karamanoğulları ile sınır anlaşmazlığı yanında Osmanlılar ile anlaşamayacağını anlayan Hamitoğulları I. Murat’ın teklifi ile Akşehir, Beyşehir, Karaağaç, Yalvaç, Isparta, Seydişehir ve Eğirdir gibi şehirlerini Osmanlılara sattılar.

4. Karamanoğulları İle Akrabalık ve Mücadele

Karamanoğulları kendilerini Anadolu Selçuklu Devleti’nin mirasçısı iddiasında bulunarak Osmanlıların Anadolu’da ilerlemesine karşı koymakta idiler. Osmanlı-Karaman rekabeti Osmanlıların Eratna Beyliğinden Ankara’yı alması ile başlamıştır. I. Murat çatışmaya girmemek için kızı Nefise Sultan’ı, Karamanoğlu Beyi Alaadin Ali Bey ile evlendirdi. Böylece rahatça Rumeli fetihlerine devam edecekti. Ancak Sırbistan, Venedik ve Papalık’ın tahriki ile Alaadin Ali Bey, 1386’da Osmanlıların elindeki Hamitoğulları toprakları almak isteyerek harekete geçti.

Anadolu’daki prestijini korumak ve arkasını sağlama almak isteyen I. Murat, Sırp Kralı Lazar’ın oluşturduğu tehlikeyi bir yana bırakarak süratle Anadolu’ya geldi ve Karaman toprağına girerek Ali Beyi yendi (1387) ve Konya kalesini kuşattı. Alaadin Ali Beyin barış isteğini I. Murat kabul etti. Böylece Karamanoğulları Osmanlıların üstünlüğünü kabul etti.

NOT: Karamanoğulları ile ilk mücadele bu olayla başlamıştır. (1387) Bu olay, Osmanlı Devleti’nin kuruluşundan itibaren özenle takip ettiği “Beyliklerle dost geçinme politikası”nı terk ettiği ilk hadise olması bakımından önem taşır.

BALKANLAR’DA GELİŞMELER

• Sazlıdere Savaşı (1362) ve Edirne ile Filibe'nin Fethi,

• Sırpsındığı Savaşı (1364)

• Çirmen Savaşı (1371-Sırplarla yapılan bu savaşı Osmanlılar kazandı.)

• I. Kosova Savaşı (1389)

1. Sazlıdere Savaşı (1362)

Taraflar: Osmanlı X Bizans + Bulgar ittifak güçleri

Sebebi: Osmanlıların Edirne’yi fethetmek istemesi.

Sonuçlar:

1. Edirne alındı.

2. Bizans’ın Bulgar ve Sırplarla olan bağlantısı kesildi.

3. Balkanlarda fetih yolları açıldı.

4. Gümülcine ve Filibe alınarak Çatalca’ya kadar ulaşıldı.

Edirne'nin Fethinin Önemi:

1. Edirne’nin fethi ile burası devletin yeni başkenti (payitaht) oldu.

2. Sırp ve Bulgarların Bizans’la bağlantısı kesildi.

2. Sırpsındığı Savaşı (1364)

Sebep: Edirne ve Filibe'nin Osmanlıların eline geçmesi Sırp ve Bulgarları rahatsız etmiş, bunların papaya başvurmaları üzerine Sırp, Bulgar, Macar, Eflak-Boğdan ve Bosnalılar gibi Balkan Devletlerinden oluşan ve komutanlığını Sırp kralı I Layoş’un yaptığı bir Haçlı ordusu kurulmuştur.

Savaş: Haçlı Ordusunu, Hacı İlbeyi komutasındaki bir akıncı birliği ani bir baskın sonucu yok etmiştir.

Sonuçları:

• Bu zaferle Balkan Devletleri üzerindeki Macarların etkisi kırılmış,

• Türklerin Balkanlardaki ilerlemeleri hız kazanmıştır.

• Tuna nehrine kadar olan yerler Türklerin eline geçmiştir.

• Bulgar Krallığı, Osmanlılara bağlandı.

• Zaferden sonra Edirne başkent yapılmıştır.

  Önemi: 1364 Sırp Sındığı Savaşı Osmanlıların Balkanlarda haçlılar ile yaptığı ilk savaştır.

3. Çirmen Savaşı (1371)

Sebepler:

• Türkleri Balkanlardan atmak

• Bulgar krallığının Osmanlı hâkimiyetinden kurtulmak istemesi. Osmanlıların Makedonya’yı ele geçirmek istemesi.

Savaş: Makedonya bölgesini almakla görevlendirilen EVRANOS BEY’e karşı Sırplar birleştiler. Çirmen Savaşı ile düşmanı yenilgiye uğrattı

Sonuçları:

• Makedonya’nın yolu Osmanlı ’ya açıldı.

• Sırp kralı Osmanlı hakimiyetini tanıdı.

• Bundan sonraki fetihlerle Batı Trakya ve Makedonya’nın bir kısmı alındı.

• Evranos Beye bağlı akıncı kuvvetleri Kavala, Drama, Serez ve Selanik gibi şehirler aldılar.

4. Ploşnik Yenilgisi (1388)

Osmanlıların Anadolu’da Karamanoğulları ile mücadelesini fırsat bilen Haçlı ordusu, Morova kıyısındaki Ploşnik’te Osmanlı ordusunu bozguna uğrattılar.(1388). Bunun üzerine Timurtaş Paşa,Güney Sırbistan’ı terk edip Niş’e kadar çekildi.

Önemi ve Sonuçları:

• Ploşnik bozgunu Hıristiyanların Türklere karşı kazandığı ilk büyük zaferdir. Ploşnik Bozgunu I. Kosova Savaşı’nın sebebidir.

• Sırp Kralı Lazar, bu zaferle büyük bir üstünlük kazandı ve Osmanlılara karşı Balkanlarda bir ittifak kurmaya çalıştı.

5. I. Kosova Savaşı (1389)

Sebepleri:

• Sultan Murat’ın Anadolu’da Karamanoğulları ile uğraşmasını fırsat bilmeleri,

• Ploşnik bozgunu sonucu Osmanlıların Balkanlarda ilerleyişini durdurmak için Sırp Kralı LAZAR'ın öncülüğünde Haçlı Ordusunun kurulması.

Sonuçları:

• I. Murat komutasındaki Osmanlı Ordusunun zaferiyle sonuçlandı. I. Murat şehit oldu, yerine oğlu Yıldırım Bayezıd geçti.

• Tuna’ya kadar topraklar Osmanlıların eline geçti.

• Osmanlıların karşısında güç olarak sadece Macar kralı kaldı.

• Osmanlı Devleti ilk kez bu savaşta sesinden yaralanmak ve düşmanı korkutmak için top kullandı.

• Türklerin İslam dünyasındaki önemi arttı.

Önemi:

• 1389 I. Kosova Savaşı, Haçlılar ile yapılan ilk büyük meydan savaşıdır.

• Anadolu beylikleri ilk kez bu savaşta Osmanlı ordusuna yardımcı kuvvet yollamışlardır.

  

I. Murat Döneminde Devlet Teşkilatındaki Gelişmeler

1. Divan teşkilatı sistemli ve sürekli hale getirildi.

2. Yeniçeri ocağının temeli olan Acemioğlanlar ocağı, Kapıkulu Ocakları kuruldu. İlk kez Pençik Sistemi uygulanmıştır.

3. Pençik ; ordunun asker ihtiyacının savaş esirlerinden karşılanması ile ilgili bir sistemdir.

4. Defterdarlık, kazaskerlik ve veziriazamlık makamları oluşturulmuştur. ilk kazasker Çandarlı Kara Halil Paşa; ilk veziriazam Lala Şahin Paşa’dır.

5. Veraset sisteminde değişiklik yapıldı. "Devlet hükümdar ve çocuklarının ortak mah" sayıldı.

6. İlk defa Tımar Sistemi uygulandı (Rumeli’de)

7. l. Murat "Sultan" unvanını kullanan ilk Osmanlı Padişahıdır.

8. Balkanlarda fethedilen toprakların yönetimini kolaylaştırmak amacıyla merkezi Manastır olmak üzere RUMELİ BEYLERBEYİLİĞİ kurulmuştur. Lala Şahin Paşa ilk Beylerbeyi oldu.

9. 1365’de Dubrovnik (Raguza) ile ilk milletler arası antlaşma imzalandı.

Not: 1 Murat döneminde Osmanlılar, teşkilatlanlamasını tamamlayarak tam bir devlet haline gelmiştir.

Sultan I. Murat Dönemi İle İlgili Birkaç Önemli Not

• Topçu birliği İLK defa I. MURAT zamanında kuruldu.

• Karamanoğulları ile İLK savaşı I.MURAT yaptı(1387)

• Osmanlı padişahların SULTAN ünvanını İLK kullanan I.MURAT olmuştur.

• Türk tarihinde ise ilk kez Gazneli Mahmud kullanmıştır.

• Top İLK defa I. KOSOVA SAVAŞI ‘ında kullanıldı. (sesinden yararlanmak amacıyla)

• Savaş alanında şehit düşen İLK Padişah I. MURAT olmuştur (1389-I. Kosova Savaşı ’nda Sırp kralı Lazar’ın kayınbiraderi olan Miloş Ubiliç tarafından).

• İLK Osmanlı-Haçlı savaşı SIRPSINDIĞI SAVAŞI’dır. (1364)

• İLK BEYLERBEYİ Lala Şahin Paşa olup, I. Murat döneminde Rumeli Beylerbeyidir.

• İLK KAZASKER I. Murat döneminde atanan Bursa kadısı Candarlı Kara Halil’dir.

• İLK YENİÇERİ OCAĞI I. Murat zamanında kuruldu (1362).

• İLK DEVŞİRME(toplama) sistemi I. Murat döneminde uygulanmıştır.