Osmanlı Avusturya İlişkileri (Savaşlar ve Antlaşmalar)
Bu dersimizde Osmanlı Avusturya ilişkilerine değineceğiz
Dersin sesli anlatımı.
HATIRLATMA: Kanuni Sultan Süleyman Macaristan ve Orta Avrupa hakimiyeti yüzünden Avusturya Kralı Ferdinand üzerine seferler düzenlemiş, 1529'da Viyana'yı kuşatmış, 1532'de Almanya seferini yapmış, 1533 yılında da Avusturya ile İSTANBUL ANTLAŞMASI’ nı imzalamıştı. Bu antlaşmaya göre; Avusturya kralı protokol bakımından Osmanlı sadrazamına (başbakanına) eşit olacak ve Avusturya elinde tuttuğu Macar topraklarına karşılık Osmanlı Devletine vergi verecekti. Sonraki yıllarda Kanuni, 1566 yılında ölümüne dek çeşitli defalar Avusturya üzerine gitmişti.
AÇIKLAMA: Duraklama döneminde Osmanlı Devleti'nin en çok savaştığı ülke Avusturya'dır.
Not: Eğri Kalesi; III.Mehmet tarafından Kanije; Tiryaki Hasan Paşa Estergon; I.Ahmet
1593-1606 SAVAŞLARI (III. Murat. III. Mehmet ve I. Ahmet Dönemleri):
Nedeni: Avusturya'nın Osmanlı kuvvetlerine saldırması ve vergilerini ödemekten vazgeçmesi.
Savaşlar: III. Murat zamanında Osmanlı kuvvetleri SISKA’da yenildi.
Savaş III.Murat'tan sonra yerine geçen III. Mehmet döneminde de devam etti. III. Mehmet bizzat ordunun başında sefere çıkarak EĞRİ KALESİ’ni aldı. Bu yüzden III. Mehmet'e "Eğri Fatihi” unvanı verildi.
Haçova Meydan Savaşı'nda III. Mehmet Avusturya Ordusunu ağır bir yenilgiye uğrattı.
NOT: 1596 tarihli HAÇOVA MEYDAN SAVAŞI Osmanlı tarihinde zaferle sonuçlanan SON büyük meydan savaşıdır.
1600 yılında Osmanlı Devleti KANİJE KALESİ’ni aldı. Kale komutanlığına bırakılan TİRYAKİ HASAN PAŞA kaleyi kuşatan Ferdinand'ı az bir kuvvetle yenilgiye uğrattı.
III. Mehmet’ten sonra padişah olan I.Ahmet zamanında da savaş devam etti. Osmanlılar ESTERGON KALESİ’ni aldı.
Avusturya'nın isteği üzerine ZİTVATOROK ANTLAŞMASI imzalandı. (1606)
Zitvatorok Antlaşması (1606)
Savaş sırasında alınan Eğri, Kanije ve Estergon kaleleri Osmanlılarda kalacak.
Avusturya artık Osmanlı'ya yıllık vergi vermeyecek, bir defaya mahsus savaş tazminatı verecek.
Avusturya kralı protokol bakımından Osmanlı padişahına eşit sayılacak.
NOT: Kanuni Döneminde Avusturya ile imzalanan 1533 tarihli İstanbul Antlaşmasında Avusturya kralı Osmanlı sadrazamına denk sayılmıştı ve vergiye bağlanmıştı. 1606 Zitvatorok Antlaşması Osmanlı Devletinin Orta Avrupa'daki üstünlüğünü kaybetmeye başladığını göstermektedir.
1658-1664 SAVAŞLARI (IV.Mehmet Dönemi)
Nedeni : Erdel, Eflak ve Boğdan Beyliklerinin Avusturya'nın kışkırtmasıyla Osmanlı Devleti'ne karşı isyan etmeleri.
Sonuçlar: Sadrazam Köprülü Mehmet Paşa isyanları bastırdı. Oğlu Köprülü Fazıl Ahmet Paşa 1661’de sadrazam olmuş ve Uyvar kalesini fethetmiştir. Avusturya'nın isteği üzerine VASVAR ANTLAŞMASI imzalandı. (1664)
Vasvar Antlaşması (1664)
Uyvar kalesi Osmanlılarda kalacak
Erdel Osmanlı Devletine bağlı kalacak
Osmanlı Devleti,Avusturya'dan son kez toprak ve savaş tazminatı almıştır. (Uyvar Kalesi)
II. VİYANA KUŞATMASI (14 Temmuz-12 Eylül 1683)
Padişah : IV.Mehmet Sadrazam : Merzifonlu Kara Mustafa Paşa
Sebepleri
Avusturya'ya bağlı olan Macarların ayaklanarak Osmanlıdan yardım istemeleri,
Merzifonlu Kara Mustafa Paşa'nın şöhret kazanma isteği.
Kuşatma ve Savaş: Avusturya'nın yardım istemesi üzerine papanın teşvikiyle bir haçlı ittifakı kurulmaya çalışıldı. Lehistan Osmanlılara karşı Avusturya ile ittifak yaptı. Merzifonlu şehri kuşattı, fakat alamadı. Kuşatmanın uzun sürmesi düşmana vakit kazandırdı. Kırım Kuvvetleri Viyana'ya yardıma gelen Lehistan kuvvetlerini durdurmakta gereken gayreti göstermediler. Osmanlı Ordusu Avusturya ve Lehistan kuvvetleri arasında kalarak ağır bir yenilgiye uğradı. Dağılan kuvvetleriyle Belgrat’a çekilen Merzifonlu Kara Mustafa Paşa,IV.Mehmet'in emriyle burada idam edildi.
Sonuçları:
Batıda Türklerin yenilebileceği ve Avrupa'dan atılabileceği düşüncesi doğdu.
Avrupa devletleri KUTSAL İTTİFAK adı verilen bir haçlı birliği oluşturdular.
Böylece Türklerin SAKARYA SAVAŞI’na kadar sürecek bir geri çekilme süreci başlamış oldu.