Osmanlı İmparatorluğu'nda Tanzimat öncesi Islahat hareketleri

II. Osman döneminde yapılan ıslahat hareketleri

II. Osman döneminde birçok ıslahat hareketine girişilmiş ancak başarılı olunamamıştır. Bunlar:

• Yeniçeri Ocağı'nı kaldırarak yerine Anadolu Türkleri ve Türkmenlerden yeni bir ordu kurmak

• Başkenti İstanbul'dan Anadolu'daki bir şehre taşımak

• Kıyafet inkılabı yapmak

• Fatih Kanunnamesi'ni kaldırarak yeni bir kanun hazırlamak

• İlmiye sınıfın siyasi ve mali hakimiyetini kırarak din ocağı haline getirmek

• Fakat 1622 yılında katledirilerek öldürülmesi üzerine bu ıslahatlar sözde kalmıştır.

  IV. Murad döneminde yapılan ıslahat hareketleri

IV. Murad 2 Eylül 1633 yılında birtakım ıslahat hareketleri gerçekleştirdi. Bunlar;

• Kahvehaneler yıktırıldı

• Tütün içmek yasaklandı

• Gece fenersiz sokağa çıkılmadı

• Koçi ve Katip Çelebi Risale'leri

• Bizzat IV. Murad akşamları kıyafet değiştirerek kontrole çıkar, kurallara uymayanları cellat yardımıyla başlarını keserdi.

  

  
  III. Selim döneminde yapılan ıslahat hareketleri

III. Selim döneminde önemli ıslahatlar yapıldıysada Kabakçı Mustafa isyanı sonucu geçerliğini yitirmiştir. Bunlar;

• Yeniçerilerin Esame alımı yasaklandı.

• Osmanlı-Rus savaşına katılmayan tımarlıların dirlikleri kesildi.

• 1792 yılında ise Halıcıoğlu'nda bir Humbaracı ocağı kurmuştur.

• Bu kışlanın bir bölümünde istihkamcı, diğer bir kısmında ise humbaracı yetiştiriliyordu.

• 1800 yılında Humbaracı Ocağına bağlı olarak Mühendishane-i Berrî-i Hümâyûn kuruldu.

• 1805 yılında yine bu okul inşaat ve seyrü sevafin adlı iki ana bölüme ayrılmıştır.

• 1793 yılında Nizam-ı Cedit ordusu kuruldu.1.600 asker İstanbul'da, diğer 12.000 kişi ise diğer vilayetlere gönderildi.

• Nizam-ı Cedit ordusunda uygulanan talim zamanla imparatorluğun çoğu yerinde uygulanmaya başlandı.

  

  III. Ahmed döneminde yapılan ıslahat hareketleri

• Paris, Londra ve Viyana gibi Avrupa başkentlerine geçici elçilik heyetleri yollanmış, böylelikle Avrupa'yı daha yakından tanıma imkânı sağlanmıştır.

• Said Efendi ve İbrahim Müteferrika Avrupa'dan matbaayı getirmişlerdir.

• İlk kez çiçek hastalığına karşı aşı uygulanmıştır.

• İstanbul'daki yangınları önlemek için yeniçerilerden Tulumbacılar adı verilen bir itfaiye ocağı kurulmuştur.

• Çini atölyeleri açılmıştır.

• Kağıt fabrikası açılmıştır.

• Lale Devri’nde sanat alanında görülen en önemli kişi Levnî’dir. Asıl adı Abdülcelil Çelebi olan Levnî döneminin en büyük nakkaşıdır.

• Lale Devri'nde, Türk tarihinde bir ilk olarak İbrahim Müteferrika önderliğinde Çeviri Konseyi açılmıştır. Türk tarihinde çeviri çalışmalarındaki ilk enstitüleşme olarak bu konsey görülür.
  
  I. Mahmud döneminde yapılan ıslahat hareketleri

• Humbaracı Ahmed Paşa tarafından Humbarhane ve Herdeshane kurulmuş, fakat yeniçerilerin kazan kaldırmasıyla kaldırılmıştır.
  
  I. Abdülhamid döneminde yapılan ıslahat hareketleri

• Sürat topçuları ocağının kontenjanı geliştirilerek 250'den 2.000'e çıkarıldı.

  Haliç'teki istihkam okulu Camialtı'na taşındı.
  
  II. Mahmud döneminde yapılan ıslahat hareketleri

• II. Mahmud döneminin en önemli ıslahatı yeniçeri ocağını kaldırmasıdır.

• 1808 yılının ocak ayında Nizam-ı Cedit ordusunun devamı olan Sekban-ı Cedit ordusu kuruldu.Daha sonra Yeniçerilerin baskısıyla kaldırıldı.[7]

• Yeniçeri Ocağı kaldırılarak yerine Asakir-i Mansure-i Muhammediyye (17 Haziran 1826) ordusunu kurmuştur.

• Kıyafet inkılabı yaparak başlık, cepken ve şalvar yerine fes, ceket ve pantolon getirilmiştir.

• İlk posta teşkilatı kuruldu.

• İlk gazete olan Takvim-i Vekayi çıkarıldı.

• Divan-ı Hümayun kaldırılarak yerine Nazırlıklar kuruldu.

• 1827 yılında cerrahhane ve tıbhane birleştirilerek "Mektebi Tibbiyeyi Adliyeyi Şahane" kuruldu.

• Tulumbacılar Ocağı kuruldu.[kaynak belirtilmeli]

• Mecmua-i Fünun Münif Paşa önderliğinde çıktı.

• PTT kuruldu.

• Telgraf müdürlüğü kuruldu.

• İlk buharlı gemi "Buğu" kullanılamaya başlandı.

• Şehir hatları kuruldu.

• İlk demir yolu hattı kuruldu.

• Darülmuallimin,Darülmuallimat, İstanbul Üniversitesi, Mektebi Maarifi Adliyye kuruldu.