Sokullu Mehmet Paşa Dönemi Özeti

Bu dersimizde Sokullu Mehmet Paşa döneminde meydana gelen siyasi ve sosyal olayların özetini sunmaya çalışacağım ayrıca ses dosyası da ekleyerek dinlemenizi de sağlayacağım.

Kanuni’nin son dönemlerinden itibaren

Sadrazam Sokullu Mehmet Paşa devlet işlerinde etkili olmaya başladı. II. Selim ve sonra da III. Murat’ın ilk beş yılında Sokullu, devlet işlerini üstlendiği için 1564-1579 yılları arasındaki döneme Osmanlı tarihinde SOKULLU DÖNEMİ denilmiştir.

Sokullu Döneminin Önemli Olayları şunlardır;

• 1566’da Cenevizlilerden Sakız adası alınmıştır.

• 1571’de Venediklilerin elinde bulunan Kıbrıs adası fethedilmiştir. Böylece Doğu Akdeniz tamamen Osmanlı egemenliğine girmiştir.

• 1571’de İnebahtı’da Haçlılar (Papalık, Malta şövalyeleri, Venedikliler ve İspanyollar) tarafından Osmanlı donanması yakılmıştır.

• 1574’te Kaptan-ı Derya Kılıç Ali Paşa, İspanyolların elinde bulunan Tunus’u fethetmiş ve Osmanlı topraklarına katmıştır.

• 1575’te Lehistan Osmanlı egemenliği altına girmiş, böylece Osmanlı egemenlik sahası Baltık Denizi’ne kadar ulaşmıştır.

• 1578’de Portekizlilerle yapılan Vadi’s-Sebil (Vadi’s Seyl) Savaşı’nı Osmanlıların kazanmasıyla FAS, Osmanlı egemenliğine girmiş, böylece Osmanlı Devleti’nin sınırları Atlas Okyanusu’na ulaşmıştır.

Sokullu’nunkanal Projeleri

1. Don-Volga Kanalı Projesi (Astarhan Seferi)

• Don ve İdil nehirlerinin birbirlerine en fazla yaklaştığı yerde 10 kilometrelik bir kanal açarak Karadeniz ve Hazar denizinin birbirine bağlanması amaçlanmıştır. Böylece:

  • Hazar denizi kıyılarından Ruslar çıkarılacak.

  • Altınordu’nun devamı olan Kazan ve Ejder hanlıkları Osmanlı egemenliğine alınacak.

  • İran savaşlarında donanmadan yararlanılacak.

  • Kırım güvence altına alınacak

  • Orta Asya Türk hanlıkları ile ilişki kurulabilecek.

  • İpek yolunu canlanacak Bu projenin gerçekleştirilememesinin sebepleri şunlardır;

    • Kırım hanının taraftar olmaması (Osmanlı devletinin Kazan ve Astarhan’ı alarak bölgedeki gücünün artmasını istememiştir.)

    • Gönderilen askerlerin yetersizliği

    • Rusların saldırıları

    • Şiddetli soğuklar

    • NOT : Kanal 1952’de Ruslar tarafından açılmıştır.

2. Süveyş Kanalı Projesi

   

Süveyş’te Akdeniz ile Kızıldeniz’i birbirine bağlıyacak bir kanal açılması projesi Yavuz döneminde gündeme gelmişti.

Böylece:

• Avrupalıların Ümit burnunu bularak baharat yolunu değiştirmelerinin getirdiği kayıp önlenebilecekti

• Güney Asya Müslümanlarına Avrupalılara karşı yardım gönderilebilecekti.

• Avrupalıların Güney Asya hareketleri Akdeniz’deki Osmanlı donanması vasıtasıyla önlenebilecekti.

• Proje 1568 yılında gündeme gelmesine rağmen uygulanamadı.

• Bu kanal 1869 tarihinde İngiliz-Fransız ve Osmanlı girişimiyle açılmıştır.

3. Karadeniz-Marmara Projesi

   

Sokullu Mehmet Paşa İznik Gölü, Sapanca Gölü ve Marmara denizi arasında bağlantı kurarak Marmara ve Karadeniz’i birleştirmek istemiştir. Mimar Sinan bu işle görevlendirildi ise de proje sonuçsuz kalmıştır.